Skip to main content

Op een prachtige herfstdag verzamelden we bij het bedrijf van Dominicus Smit, waar we werden ontvangen met koffie en een taartje. De prachtige route die de organisatoren voor ons bedacht hadden was ietwat anders dan we gewend zijn; er is geen vast opgelegde route, maar we rijden van plaats naar plaats. Met behulp van de navigatie is dit zeer ontspannen rijden. Grofweg reden we van IJsselmuiden via Genemuiden, Rouveen, Staphorst, IJhorst, Zuidwolde, Echten, Ruinen, Dwingeloo, Diever, Appelscha, Wijster (waar inderdaad  de treinkaping in 1975 heeft plaatsgevonden, één van de vragen), Meppen, Zweeloo en Sleen om uiteindelijk na een prachtige rit met nog steeds zomers weer aan te komen bij ons van der Valk hotel in Emmen. Onderweg is er door de deelnemers genoten van terrasjes en zelfs een food festival.

De volgende morgen begonnen sommigen al vroeg en zeer sportief de dag in de fitnessruimte of het zwembad. De meesten schoven echter direct aan voor het ontbijtbuffet waarna het alweer tijd was om op eigen gelegenheid naar kamp Westerbork te rijden. In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork werden we ontvangen met koffie en appeltaart en werden de organisatoren van dit weekend nog even in het zonnetje gezet en verwend met een pakketje typisch Drentse producten. Daarna werden we met de kampbus naar het kamp gebracht en door een kundige gids door de restanten van het kamp geleid.

Kamp Westerbork is in 1939 door de Nederlandse regering gebouwd als Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork om Joodse vluchtelingen uit Duitsland op te vangen. Op 1 juli 1942 namen de Duitsers het bewind over en werd kamp Westerbork een doorgangskamp; inkomend transport van Joden vanuit Nederland en uitgaand transport, vaak naar Auschwitz, maar ook naar Sobibor, Theresienstadt en Bergen-Belsen. Bijna wekelijks vertrok er een trein vanuit kamp Westerbork, in totaal werden van 15 juli 1942 tot en met 13 september 1944 ruimt 107.000 gevangenen gedeporteerd. Ongeveer 102.000 van hen zijn vermoord, vermist of voor hun terugkeer gestorven door de geleden ontberingen. Slechts 5.000 keerden levend terug naar Nederland!

Na de bevrijding moesten de overgebleven Joden nog weken in het kamp blijven voor zij Westerbork mochten verlaten, ironisch genoeg werden opgepakte NSB’ers en andere collaborateurs in het kamp gevangen gehouden in afwachting van hun proces. In 1948 tot september 1949 was het kamp korte tijd een militair kampement en daarna is het nog bijna een jaar een repatriëringskamp voor Indische Nederlanders geweest. In 1951 werd het lange tijd een woonoord voor gedemobiliseerde KNIL militairen van Zuid-Molukse afkomst en hun gezinnen tot in de jaren zeventig de laatste gezinnen vertrokken.

Uiteindelijk zijn er geen originele gebouwen meer overgebleven, behalve de commandantwoning, de aardappelkelder en barak 56. Er zijn een aantal gedeeltelijke constructies neergezet om een indruk te geven van hoe de barakken eruit hebben gezien. Midden op het terrein, waar de appèlplaats was, is een enorm monument, de 102.000 stenen. Een steen voor eenieder die zijn/haar deportatie niet heeft overleefd. Het Nationaal Monument Westerbork staat op de plek waar de spoorrails in het kamp eindigden en vanwaar de treinen naar de vernietigingskampen vertrokken.

Ondanks dat er nog weinig van het oorspronkelijke kamp over is, is het een zeer aangrijpende omgeving, wij zijn er allemaal stil van geworden en we vertrokken een stuk rustiger dan dat we aankwamen… Hier eindigde het evenement en ieder vertrok in zijn eigen tempo.

(Angeline Dekker)

klik hier voor het fotoverslag